Οι Πολωνοί και ο Τουσκ
Οι περισσότεροι καταγγέλλουν τη σκληρή δεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας, η οποία αρνείται, όπως η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία, να πάρει μέρος στη μετεγκατάσταση των προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία βάσει ποσοστώσεων. Η στάση της κυβέρνησης της Πολωνίας είναι απαράδεκτη γιατί αρνείται στο συγκεκριμένο θέμα να εκδηλώσει έμπρακτα την ευρωπαϊκή της αλληλεγγύη, αλλά ενδεχόμενη συμμόρφωσή της προς τις ευρωπαϊκές αποφάσεις δεν θα έλυνε το πρόβλημα.
Αρχικά είχε αποφασιστεί η μετεγκατάσταση 160.000 προσφύγων, με μερικές χιλιάδες από αυτούς να κατευθύνονται στην Πολωνία. Δύο χρόνια αργότερα η μετεγκατάσταση αφορά λιγότερους από 35.000 πρόσφυγες και έχει αποτύχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ακόμη και στην περίπτωση που η κυβέρνηση της Πολωνίας έδειχνε καλή διάθεση και έπαιρνε 1.000-2.000 πρόσφυγες, το βέβαιο είναι ότι αυτοί θα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κατευθυνθούν στη Γερμανία, την Αυστρία και τη Σουηδία, τις ανεπτυγμένες χώρες που αποτελούν μαγνήτη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που έχουν εισέλθει στην Ε.Ε.
Αστοχη και άκαιρη η παρέμβαση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Τουσκ, ο οποίος διαπιστώνοντας τη μη εφαρμογή του συστήματος των ποσοστώσεων από την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Τσεχία και τη Σλοβακία πρότεινε την εγκατάλειψή του και τη λήψη άλλων μέτρων για το προσφυγικό - μεταναστευτικό. Η διαπίστωση είναι σωστή αλλά δεν επιτρέπεται να γίνεται με τρόπο που επιβραβεύει την ασυνέπεια των Πολωνών και χωρίς να συνοδεύεται από την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εναλλακτικής λύσης.
Πολλά λόγια, λίγα έργα
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δηλώνουν αποφασισμένες να συμβάλουν στην κοινή αντιμετώπιση του προσφυγικού - μεταναστευτικού, χωρίς όμως η πολιτική πρακτική να είναι στο επίπεδο της πολιτικής θεωρίας.
Εχουν γίνει πολύ σοβαρά λάθη στην αναζήτηση και εφαρμογή κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, τα οποία πληρώνει ακριβά η Ελλάδα. Πρώτον, το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων βάσει ποσοστώσεων εφαρμόζεται σε πολύ κατώτερο επίπεδο από αυτό που είχε αρχικά σχεδιαστεί. Δεύτερον, η οικονομική στήριξη από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό καταλήγει κατά τα 2/3 σε αμφίβολης ποιότητας Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και μόλις κατά 1/3 στην ελληνική δημόσια διοίκηση και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, οι οποίες σηκώνουν το οικονομικό βάρος, άμεσο ή έμμεσο, των προσφυγικών και μεταναστευτικών ρευμάτων. Τρίτον, τα χρήματα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό κατευθύνονται κυρίως προς την Τουρκία, μια τρίτη χώρα, με το σκεπτικό να κρατήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στα εδάφη της και σε πολύ μικρότερο βαθμό προς την Ελλάδα, η οποία είναι πλήρες μέλος της Ε.Ε. και δοκιμάζεται εκτός από την προσφυγική - μεταναστευτική και από την οικονομική - κοινωνική κρίση. Τέταρτον, οι κανονισμοί του Δουβλίνο 2 και γενικότερα το ευρωπαϊκό σύστημα εξακολουθούν να λειτουργούν σε βάρος των χωρών πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα έχουν σήμερα μεγαλύτερες διαστάσεις από εκείνες που είχαν όταν ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις.
Είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατον να έχεις ολοκληρωμένη και αποτελεσματική στρατηγική για το προσφυγικό - μεταναστευτικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι φανερό όμως ότι η πολιτική που εφαρμόζεται έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις και επιβάλλονται σοβαρές διορθωτικές κινήσεις.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι δικαιολογημένα καταγγέλλουν τη στάση της Πολωνίας και άλλων κρατών-μελών, δεν πρέπει όμως να καλύπτουν τα δικά τους λάθη και τις παραλείψεις πίσω από την απαράδεκτη στάση της Βαρσοβίας.
Κυβερνητικό αλαλούμ
Την κατάσταση περιπλέκει, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η κυβερνητική προχειρότητα. Το 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα μετέτρεψε την Ελλάδα σε πέρασμα 1 εκατομμυρίου προσφύγων και μεταναστών που μπήκαν στην Ε.Ε. από την Τουρκία και κατέληξαν σε Γερμανία, Αυστρία και Σουηδία, προκαλώντας μεγάλη κοινωνική και πολιτική αναστάτωση. Στη συνέχεια η κυβέρνηση Τσίπρα πέρασε στο άλλο άκρο, μετατρέποντας την Ελλάδα σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών.
Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να δοκιμάζουμε την κοινωνική και οικονομική αντοχή νησιών του Αιγαίου, στα οποία παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση προσφύγων και μεταναστών, να πληρώνει η ελληνική οικονομία ακριβά το προσφυγικό - μεταναστευτικό και να διασύρεται διεθνώς η Ελλάδα εξαιτίας της ιδιοτελούς αδυναμίας της κυβέρνησης να οργανώσει την υποδοχή, τον έλεγχο και, όταν αυτό είναι αναγκαίο, την επαναπροώθηση των προσφύγων και των μεταναστών.
